.jpg)
شرايط پذيرش قانون
شرط اول: انباشت فرهنگى
نخستين شرط اعمال هر قانونى آن است كه آن قانون بر پايه و اساس يك فرهنگ استوار باشد. فرهنگ خود داراى سه بخش اصلى است: مادى، معنوى و ساختارى.
منظور از فرهنگ مادى مجموعه وسايل و ابزارها و در يك كلام مجموعه فنون و تكنولوژى است كه انسان در راه غالبشدن بر طبيعت به اختراع و اكتشاف آن‌ها نايل شده و در زندگى روزمره خود از آن‌ها بهره مىجويد؛ و منظور از فرهنگ معنوى، مجموعه اعتقادات، باورها، آداب و رسومى است كه هر جامعهاى در طول تاريخ خويش ابداع و تدوين كرده و آن‌ها را از خلال اخلاق، دين و زبان خويش متبلور مىسازد. از گرد هم آمدن اين دو جنبه، يعنى تكنولوژى و معنويت، ماده و روح، يك فرهنگ ساخته مىشود، كه در بخش سوم آن يعنى ساختارها، شكل بيرونى خود را بهدست مىآورد.
قدرت و استحكام هر فرهنگى در آن است كه بتواند روند انباشت فرهنگى را بهخوبى انجام دهد؛ به اين معنى كه بتواند تمام اختراعات و اكتشافات جديد را چه در زمينه تكنولوژيك و چه در زمينه معنوى، چه خود در ابداع و مبدأ اين نوآورىها بوده باشد و چه ديگران، در هر حالى، آن‌ها را در خود هضم كرده و مجموعه آن را با محيط اجتماعى و انسان‌هايى كه حامل آن فرهنگ هستند انطباق دهد.
در تاريخ بشر و پيش از عصر صنعتى، معمولاً روند انباشت فرهنگى با گامهاى كند به پيش رفته و جز حوادث غيرمترقبه و ناگهانى نظير جنگها، اشغال خارجى و... خللى در اين روند، كه گاه با اين يا آن اختراع و اكتشاف گامهاى بزرگ و جهشهاى عظيمى نيز بهجلو مىكرد، رخ نمىداد. اما با آغاز عصر صنعتى، ناگهان همهچيز رو به شتاب گذاشت و تبادل و اشاعه فرهنگى، يعنى تأثير يك فرهنگ بر فرهنگى ديگر، سرعت خارقالعادهاى بهخود گرفت. در اينجا تنها فرهنگهايى كه توانسته بودند انباشت فرهنگى خود را بهخوبى انجام دهند، در برابر نفوذ فرهنگى بيگانه مصون ماندند و ساير فرهنگها ناچار به پذيرش اين نفوذ شدند. تكنولوژى جديد بهعنوان متبلورترين شكل فرهنگ صنعتى، رايجترين شكل اين نفوذ فرهنگى را تشكيل مىدهد؛ بهويژه آنكه اين تكنولوژى بههمراه خود سبب ايجاد تسهيلات رفاهى تازهاى مىشود كه همگان را شيفته خود مىسازد.
اما مشكل آن است كه فرهنگ جامعه صنعتى تنها در بخش مادى خود، يعنى از خلال تكنولوژى به ساير فرهنگها منتقل شد، بىآنكه افرادى كه با آن تكنولوژى روبرو مىشدند از لحاظ روحى، يعنى در جنبه معنوى، آمادگى پذيرش و استفاده درست از آن تكنولوژى را داشته باشند و در نتيجه بىآنكه ساختارها و نهادهاى مناسبى براى مديريت صحيح آن بخش مادى در جامعه بهوجود بيايد.
نتيجه عمومى جريان اينگونه انباشت فرهنگى، عدم هضم پديده جديد است كه خود بر رفتار انسانى نسبت به شيئى جديد يا تكنولوژى نوين تأثير مىگذارد. براى مثال همان‌گونه كه در بحثهاى آتى خواهيم گفت مكانيسمهاى دموكراتيك را مىتوان نوعى "تكنولوژى حاكميت" بهشمار آورد كه علىرغم ورود آن به كشورهاى درحالتوسعه، معمولاً بهسرعت تحت تأثير محيط نامساعد تغيير شكل داده، مسخ شده و به مكانيسمهاى تأليفى و هيولاوارى تبديل مىشوند كه در فاصله مكانيسمهاى دموكراتيك و اشكال سنتى حاكميت قرار دارند.
به اين ترتيب ورود هرنوآورى در يك نظام اجتماعى، بهخصوص اگر اين نوآورى از جامعه ديگری اخذ شده باشد، لازم است بههمراه خود يك عمل آگاهسازى اجتماعى داشته باشد تا اين انتقال با در نظر گرفتن عوامل پيچيده انسانى و جامعهشناختى صورت گيرد چه در غير اينصورت مىتواند نتيجهاى معكوس بر جاى بگذارد.
دنباله مقاله در ادامه مطلب ....
اگر قبلا ثبت نام کرديد ميتوانيد از فرم زير وارد شويد و مطلب رو مشاهده نماييد !